یکی ازشایعترین بیماریهای انگلی که این روزها خیلی ازخانواده ها را درگیرکرده انتروبیازیس یاهمان کرمک درکودکان است.
آلودگی با انگلها ازمشکلات شایع کودکان است. هرچند که برخی ازبیماری ها بیشتر در کودکان شایع است، اما واگیردار بودن این نوع از بیماری‌ها سبب می شود که همه یا اعضای خانواده به شکلی درگیر بیماری شوند، از جمله این بیماری‌ها می توان به کرمـک اشاره کرد.
عامل این بیماری کرم انتروبیوسورمیکولاریس است که به بیماری حاصل از آن انتروبیازیس و دراصطلاح عامیانه کرمـک گفته می شود.
محل زندگی این انگل، دستگاه گوارش و راه ورود آن از طریق دهان است.
این کرم در روده بزرگ و آپاندیس و قسمت‌های تحتانی روده باریک زندگی می‌کند. پس از جفتگیری، کرم نر از بین می‌رود.
کرم ماده جهت تخمریزی به سمت مخرج حرکت می‌کند و اغلب در شب از مخرج خارج شده و در ناحیه جلدی نشیمن‌گاهی تخمریزی می‌کند.
اطراف تخم‌ها ماده ای ژلاتینی وجود دارد که کارش تضمین رطوبت تخم‌ها است، ولی این ماده برای انسان حساسیت زا بوده و باعث خارش می‌شود که به دلیل تخمریزی شبانگاهی کرم ماده معمولاً این خارش شب‌ها بیشتر است.
در رحم کرم ماده حدود ۱۲ هزار تخم وجود دارد. کرم‌های ماده پس از تخمریزی و کرم‌های نر پس از جفتگیری از بین می‌روند.
تخم‌ها در موقع خروج حاوی لارو هستند و پس از حدود ۶ ساعت خاصیت آلوده‌کنندگی پیدا می‌کنند.
تخم‌ها از راه دهان به وسیله آب، مواد غذایی، گرد و خاک و دست‌های آلوده وارد بدن می‌شوند. در ابتدای روده باریک لاروها آزاد شده و مسیر خود را به طرف روده بزرگ ادامه می‌دهند. پس از رسیدن به سکوم به کرم بالغ تبدیل می‌شوند ولی به عنوان مخزن بیماری محسوب می‌شوند.
انتقال
انتشار کرمک از طریق انسان به انسان به صورت بلع تخم‌ها یا الحاق مقعدی صورت می‌گیرد.
عفونت کرمک بسیار مسری است. شما با بلعیدن ناخواسته تخم‌های کرمک که در سطوح و لوازم فرد عفونی وجود دارد، دچار عفونت کرمک می‌شوید. چرخه عفونت، با بلع این تخم‌های میکروسکوپی شروع می‌گردد. همین که تخم‌ها وارد بدن شما می‌شوند در روده باقی می‌مانند تا از تخم بیرون آمده و بالغ شوند.
وقتی بالغ شدند، کرمکهای ماده به سمت پایین روده حرکت کرده و به روده بزرگ می‌روند و از طریق مقعد از بدن خارج می‌شوند.
کرمکهای ماده در چین‌ها و لایه‌های پوست اطراف مقعد تخم می‌گذارند. وجود این تخم‌ها اغلب موجب خارش و تحریک در آن ناحیه می‌شود. وقتی فرد ناحیه مقعد که خارش دارد را می‌خاراند، تخم‌های کرمک به انگشتان او منتقل می‌شوند.
تخم‌ها چند ساعت در دستان شما می‌توانند زنده بمانند.
اگر این فرد رختخواب، لباس‌ها، صندلی توالت فرنگی، اسباب‌بازی یا اشیاء دیگر در خانه را لمس کند، تخم‌ها به این سطوح منتقل می‌شوند. تخم‌های کرمک در این سطوح آلوده تا سه هفته می‌توانند زنده بمانند.
انتقال تخم‌های کرمک در بین کودکان راحت‌تر اتفاق می‌افتد چون ممکن است اسباب‌بازی‌ها یا اشیاء دیگر دربردارنده تخم را در دهان خود بگذارند.
این تخم‌ها از انگشت‌های آلوده ممکن است به غذا یا مایعات نیز منتقل شوند. همین که آنها را می‌خورید، تخم‌ها در روده شما شروع به گسترش می‌کنند.
این امکان وجود دارد که در بزرگسالان هنگامی که رختخواب یا لباس‌ها تکان داده می‌شوند تخم‌ها از طریق هوا در هنگام تنفس وارد بدن شوند اما این اتفاق متداول نیست.
تشخیص:
آزمایش مدفوع رای شناسایی انگلها، اعتبار قطعی ندارد، چرا که انگل کرمک با آزمایش مدفوع به خوبی قابل کشف نیست،
اما بهترین روش تشخیصی این انگل درافرادی که دچارعلائم بالینی شده اند، روش گراهام یا چسب اسکاچ است.
نشانه های کرمک درکودکان:
ابتلا کودکان به برخی انگل ها همانند کرمک موجب خارش ناحیه مقعد درآنان می شود؛ همچنین علائمی نظیر بی اشتهایی یا پرخوری، بداخلاقی، لجبازی وگاهی جاری شدن آب دهان درهنگام خواب را ایجاد می کند.
به هر حال اگرکودک یک یا چند مورد از علائم زیر را داشته باشد، ممکن است آلودگی به کرمـک داشته باشد. این علائم عبارت است از:
۱- خارش معقدpruritisani :کرم ماده بارور عمدتا شب‌ها از انتهای دستگاه گوارش خارج می شود و اطراف نشیمنگاه تخم گذاری می‌کند.
۲- این انگل باعث می شودکه خارش بسیارشدیدی در اواخر شب و اوایل صبح در ناحیه نشیمنگاه ایجاد شود و در اطفال نیز بسیار شایع است.
این خارش در دختر بچه ها گاهی با خارش واژن (pruritis vulvae) نیز همراه است که علت آن حرکت کرم ماده به طرف دستگاه تناسلی دختربچه ها می باشد.
گاهی اوقات این خارش شدید باعث خاراندن زیاد محل و ایجاد زخم و خونریزی و اضافه شدن باکتری به زخم و در نتیجه ایجاد عفونت های حاد درمحل می شود.
۳- دندان قروچه درشب: انگل ها سمومی از خود ترشح می کنند که این سموم می توانند علائم متغیری را در کودک ایجاد کنند که یکی ازآنها دندان قروچه درخواب وگاهی بعضی علایم عصبی هستند. باید گفت که از تشخیص ها دندان قروچه درکودکان، عصبی بودن آنها است که باید درنظرگرفته شود.
۴- از دیگر علائم این بیماری می توان به : بی خوابی، خواب آشفته، خستگی، عصبانیت، بیقراری، بی اشتهایی، خارش بینی، ضعف و لاغری اشاره کرد.
پیشگیری از کرمک درکودکان
پیشگیری: دراطفالی که مبتلا هستند ناخن ها همیشه باید کوتاه باشد که دلیل واضحی دارد، این بیماری همراه با خارش است، به دنبال
خاراندن، تخم انگل می‌تواند زیر ناخن‌ها قراربگیرد که باشستشوی آب وصابون هم از زیر ناخن خارج نمی‌شوند. پس بسیار اهمیت دارد که ناخن‌ها کاملا کوتاه باشند. این نکته اولی است که باید مورد توجه خانواده ها قرار گیرد.
شستن دستها: نکته دوم، شستشوی مکرر دست ها با آب وصابون خصوصا پس از اجابت مزاج است. درصورت دست زدن به گلدان گل، چمن یا کار درباغچه، به سرعت دستها با صابون شسته شود وحتی با برس به خوبی تمیز شود.
